Financiële hulp bij scheiding

Kan ik scheiden met weinig inkomen?

Een scheiding hoeft niet kostbaar te zijn. Zo zijn er zijn subsidiemogelijkheden voor mensen met een laag inkomen, waardoor je kunt scheiden zonder hoge kosten. Dit wordt een toevoeging genoemd en kan aangevraagd worden door je advocaat of mediator. Hierdoor hoef je alleen nog maar een eigen bijdrage en de griffiekosten te betalen.

Bij onvoldoende financiële middelen kun je bij de gemeente ook bijzondere bijstand aanvragen. Wil je hier meer over weten? Neem dan contact met ons op.

Daarnaast is het verstandig om na te gaan of je een rechtsbijstandverzekering hebt. Mogelijk worden de kosten van de scheiding vergoed door je rechtsbijstandsverzekeraar.

We helpen je graag bij de juiste keuze voor een echtscheidingsadvocaat of een scheidingsmediator.

Wat is de invloed van een scheiding op mijn financiën?

Een goede voorbereiding op de scheiding kan later voordelig zijn. De financiële gevolgen van een scheiding worden vaak pas na de scheiding duidelijk, maar dit betekent niet dat je de scheiding hoeft uit te stellen. Als jij en/of je (ex-)partner na de scheiding onvoldoende inkomen heeft om in je eigen levensonderhoud te voorzien, zijn er oplossingen beschikbaar. Hieronder vind je meer informatie over de financiële mogelijkheden na een scheiding.

Verdelen bezittingen

Bij een scheiding verdeel je samen met je partner het gezamenlijke vermogen. Hierbij gaat het niet alleen om spaargeld en schulden, maar ook om zaken als pensioen en aandelen. Hoe jij getrouwd bent, heeft invloed op hoe de bezittingen worden verdeeld.

Gemeenschap van goederen

Wanneer je niet onder huwelijkse voorwaarden bent getrouwd, ben je sinds 2018 standaard in beperkte gemeenschap van goederen getrouwd. In dit geval worden bij een scheiding alle gemeenschapsschulden en spaargelden eerlijk verdeeld. 

Als je vóór 2018 in gemeenschap van goederen bent getrouwd, zijn alle bezittingen en schulden gemeenschappelijk. Dus ook de schulden en bezittingen die je vóór het huwelijk had. Bij een huwelijk na 2018 geldt dit alleen voor de bezittingen en schulden die je tijdens het huwelijk hebt opgebouwd.

Gedurende de scheiding ben je beide verantwoordelijk voor de schulden die voor en tijdens het huwelijk zijn ontstaan, totdat de scheiding definitief is. Het is raadzaam om afspraken over de verdeling van schulden en spaargelden vast te leggen in een echtscheidingsconvenant.

In huwelijkse voorwaarden kan hiervan worden afgeweken. Wanneer je onder huwelijkse voorwaarden bent getrouwd is het belangrijk om te kijken wat jij en je (ex-)partner in de voorwaarden hebben geregeld over de bezittingen en de schulden.

Pensioen

Als je gaat scheiden, heeft dit ook gevolgen voor je pensioen. Afhankelijk van de soorten pensioen die je hebt opgebouwd en of er huwelijkse of partnerschapsvoorwaarden zijn opgesteld, kun je deze op verschillende manieren verdelen:

• AOW: Dit is persoonlijk pensioen en blijft na de scheiding van jou. Als je tijdens het huwelijk al AOW ontving, kan dit bedrag na de scheiding wel worden verhoogd.
• Ouderdomspensioen: Het tijdens het huwelijk of geregistreerd partnerschap opgebouwde bedrag moet worden verdeeld tussen jullie beiden. Dit kan via verevening of splitsing.
• Bijzonder nabestaandenpensioen op opbouwbasis: Bij dit type nabestaandenpensioen heb je na de scheiding recht op het pensioen van je (ex-)partner. Bij nabestaandenpensioen op risicobasis is er geen recht op partnerpensioen of bijzonder nabestaandenpensioen.
• Pensioen via werkgever: Eventuele andere pensioenen dan ouderdoms- of nabestaandenpensioen die zijn opgebouwd via (een) werkgever(s), worden verdeeld tussen jullie beiden na de scheiding.

Je moet niet alleen wijzigingen bij de Belastingdienst doorgeven na je scheiding, maar ook aan je pensioenverstrekker (pensioenverzekeraar of -fonds) binnen twee jaar na de scheiding. De hoogte van het opgebouwde partnerpensioen kun je vinden op Mijn Pensioenoverzicht.

Naast de standaard regels kun je samen andere afspraken maken over je pensioen. Zo kun je bijvoorbeeld afspreken dat het nabestaandenpensioen voor een kortere tijd wordt uitgekeerd. Dit moet wel officieel worden vastgelegd in het echtscheidingsconvenant en jullie moeten het beide eens zijn met de afspraken. Als jullie onder huwelijkse voorwaarden zijn getrouwd, zijn hier mogelijk al afspraken over gemaakt.

Aandelen

Bij een scheiding dienen aandelen eerlijk te worden verdeeld, waarbij de echtscheidingsdatum geldt als peildatum voor de waardebepaling van de aandelen. 

Erfenis

Na een scheiding hebben ex-partners normaal gesproken geen recht meer op elkaars erfenis, tenzij hierover andere afspraken zijn gemaakt. Als je getrouwd bent in gemeenschap van goederen, deel je normaal gesproken alles wat je na de huwelijksdatum aan vermogen ontvangt. Maar na een scheiding vervalt deze gemeenschap van goederen en hoef je dus niet meer alles met je ex-partner te delen, ook niet als het gaat om een erfenis.

Als echter tijdens de echtscheidingsprocedure een erfenis beschikbaar komt, dan geldt de gemeenschap van goederen nog wel. In dat geval kan een ex-partner nog steeds aanspraak maken op een deel van de erfenis.

Een erfenis valt buiten de gemeenschap van goederen als de erflater bij testament heeft laten vastleggen dat de nalatenschap bij uitsluiting aan de erfgenaam wordt toegekend. De (ex-)partner heeft dan geen aanspraak op de erfenis bij de verdeling van de gemeenschap van goederen. 

Kan ik in het huis blijven wonen?

Bij een scheiding heeft een eigen woning aanzienlijke financiële en fiscale consequenties. Wellicht heeft een van de partners de wens om na de scheiding in de woning te blijven wonen.

Het is allereerst essentieel om eerst vast te stellen wie eigenaar is van de woning. Indien jullie gezamenlijk eigenaar zijn, dan bepalen jullie samen wie er in de woning blijft wonen. Als de woning echter alleen van je partner is, dan mag hij of zij beslissen over de toekomst van de woning. Mocht je niet in staat zijn om je partner uit te kopen en toch in de woning willen blijven wonen, dan zijn er nog steeds mogelijkheden.

Gemeenschappelijke woning

Als jullie beide recht hebben op een deel van uw woning maar je wil volledig eigenaar worden, moet je je partner uitkopen. Voordat je dit doet, zal de hypotheekverstrekker beoordelen of je in staat bent om de volledige hypotheeklast te dragen. Mogelijk heb je een nieuwe lening nodig voor het deel van het huis dat je van je (ex-)partner overneemt.

Als je in aanmerking wilt komen voor de volledige hypotheekrenteaftrek, moet de nieuwe lening in dertig jaar annuïtair worden afgelost (dat wil zeggen dat je iedere maand een vast bedrag betaalt). Voor 2013 was het bijvoorbeeld ook mogelijk om dit te doen met een aflossingsvrije hypotheek. Vanwege nieuwe fiscale regels zullen je maandlasten voor een nieuwe hypotheek waarschijnlijk hoger zijn.

Houd er rekening mee dat je de oude hypotheek mogelijk op eigen kracht kon bekostigen, maar dit geldt niet altijd voor de combinatie van een oude en een nieuwe hypotheek. Het is ook verstandig om, indien mogelijk, nog het hele kalenderjaar waarin je gaat scheiden fiscaal partners te blijven. Op die manier krijg je geen vragen van de Belastingdienst over de betaalde rente.

Blijven wonen zonder dat je eigenaar bent

Als je na een scheiding in de woning wil blijven, maar je kunt de hypotheek niet overnemen of je bent nooit eigenaar geweest, dan kun je ervoor kiezen om in het huis te blijven terwijl je ex-partner eigenaar blijft. Je ex-partner moet uiteraard wel akkoord gaan met deze regeling.

Houd er rekening mee dat je dan het woongenot van de woning ‘geniet’, wat telt als een vorm van partneralimentatie. Na je vertrek kan je ex, als eigenaar, hier niet meer van genieten. Het woongenot moet je opgeven als ontvangen partneralimentatie bij de Belastingdienst. Als je huur betaalt aan je ex-partner, dan is er geen sprake van gratis woongenot, omdat je er immers voor betaalt.

Hoe kan ik mijn financiën regelen na de scheiding?

Alimentatie

Als je geen eigen inkomen hebt en gaat scheiden, is het verstandig om ervoor te zorgen dat je een inkomen krijgt. Je verdiencapaciteit wordt namelijk in overweging genomen om te bepalen of je in aanmerking komt voor financiële ondersteuning.

Als je niet genoeg verdient, is je (ex-)partner verplicht om financiële ondersteuning te bieden, mits hij of zij voldoende financiële middelen heeft. Dit wordt partneralimentatie genoemd en het is een regeling waarbij financiële ondersteuning wordt geboden aan de partner die na de scheiding niet in staat is om volledig in zijn of haar eigen levensonderhoud te voorzien.

Het bedrag en de duur van de alimentatie worden tijdens de scheiding vastgesteld, hoewel er ook wettelijke termijnen gelden. Het recht op partneralimentatie verschilt van het recht op kinderalimentatie. 

Kinderalimentatie is een financiële bijdrage voor jullie kind(eren) tot ze de leeftijd van 18 jaar bereiken, bedoeld voor onkosten ten behoeve van de kinderen. Het bedrag wordt berekend aan de hand van een kinderalimentatieberekening.

Partneralimentatie is bedoeld voor de (ex-)partner die na de scheiding niet in staat is om in zijn of haar eigen levensonderhoud te voorzien of op dezelfde manier te leven als tijdens het huwelijk. 

Je kan de alimentatie berekenen  met onze rekentool. Deze kan je inzicht geven in een indicatief bedrag.

Toeslagen en belastingen

Na de scheiding verandert niet alleen je persoonlijke situatie, maar ook je financiële situatie. Je inkomen kan worden beïnvloed door toeslagen en belastingen, omdat je voorheen misschien financiële lasten deelde met je ex-partner en dit nu alleen moet dragen. 

Gelukkig kun je na de scheiding mogelijk in aanmerking komen voor verschillende toeslagen en regelingen, zoals huurtoeslag, kinderbijslag en zorgtoeslag.

Het is belangrijk om deze financiële ondersteuning zelf aan te vragen. Huurtoeslag kan bijvoorbeeld worden aangevraagd zodra jij en je (ex-)partner op verschillende woonadressen zijn ingeschreven, terwijl zorgtoeslag pas na de scheiding kan worden aangevraagd.

Als je kinderen hebt, kom je mogelijk in aanmerking voor inkomensafhankelijke combinatiekorting of kindgebonden budget. Het is daarom verstandig om goed op de hoogte te zijn van alle toeslagen en regelingen waarop je recht hebt na een scheiding.